Uprawa kawy

UPRAWA KAWOWCA

Drzewa kawowe uprawiane są na plantacjach w strefie międzyzwrotnikowej. Po upływie 3÷5 lat krzewy dają największe zbiory, natomiast owocują jeszcze przez kolejne 10÷20 lat. Co ciekawe kawowiec kwitnie i owocuje równocześnie. Owoce początkowo są zielone, dopiero kiedy dojrzeją stają się czerwone. W przypadku arabiki czas od zawiązanie się owocu do jego dojrzałości to 6÷8 miesięcy, natomiast robusta potrzebuje od 9÷ 11 miesięcy. Optymalny klimat do uprawy kawy zależy od jej gatunku. Dla arabiki musi to być klimat subtropikalny (podzwrotnikowy), gdzie panują wysokie temperatury oraz jest ściśle określony sezon deszczowy i suchy. Wysokości, na jakich uprawia się ten gatunek to przedział od 600÷1200 m n.p.m. Dzięki tym warunkom w jednym sezonie kawa rośnie, w drugim dojrzewa (zwykle najzimniejsze pory jesieni). Państwa, które spełniają te wymogi to na przykład Meksyk, Jamajka, Zimbabwe oraz Brazylia. Arabikę uprawia się również w klimacie równikowym z wysokościami od 1200÷2100 m n.p.m. Dzięki częstszym opadom deszczu Arabika owocuje nieprzerwanie przez cały rok. Przykładem takich regionów są tereny Kenii, Kolumbii i Etiopii. Natomiast dla drugiego gatunku kawy – robusty optymalna jest wysokość do 1000 m n.p.m. w rejonach o wyższej szerokości geograficznej niż 10°. Dla uprawy robusty wymagania klimatyczne nie są aż takie ważne.

Najważniejsze kraje mające udział w światowej produkcji kawy to: Brazylia, Wietnam, Indonezja, Kolumbia i Meksyk.

BUDOWA OWOCU KAWY – WIŚNIA KAWOWA

Owoc kawowca kształtem przypomina wiśnię, stąd też jego nazwa. Wiśnia ma grubą błyszcząca skórkę, początkowo koloru zielonego, natomiast dojrzała jest ciemnoczerwona. Wewnątrz owocu znajdują się dwa spłaszczone nasiona – ziarna kawy o owalnym kształcie, które ściśle do siebie przylegają. Każde z nich otoczone jest srebrną łuską – cienką mocno przylegającą osłonką, a ta pokryta jest twardszą warstwą, zwaną skórką pergaminową. Pomiędzy skórką owocu, a pokrytym pergaminem ziarnem znajduje się miąższ.

ZBIORY

Zbiory kawy uwarunkowane są występowaniem pór deszczowych w regionach uprawy. Im częściej i obficiej padają deszcze, tym częściej drzewka kawowe wydają owoce. Dojrzewają one stopniowo, a każde drzewko może równocześnie kwitnąć i owocować, co prowadzi do tego, iż każde z ziaren tego samego krzewu może być w innym stadium dojrzewania. Różne pory dojrzewania owoców na jednym krzewie determinują sposób ich zbioru. Przy zbiorach dojrzałych owoców kawowca stosuje się dwie metody:

• zbiór ręczny. Jest to najlepszy sposób szczególnie w rejonach, gdzie zbiory odbywają się przez cały rok. Metoda ta pozwala na zbiór wyłącznie dojrzałych owoców, gwarantując najwyższą jakość. Niestety znajduje to swoje odbicie w wyższej cenie kawy.
• strząsanie. Polega na zrywaniu owoców kawowca za pomocą specjalnych grzebieni lub maszynowo. Jest to metoda szybsza i tańsza. Minusem tego sposobu zbiorów jest to, że zrywane są także niedojrzałe, bądź już przejrzałe owoce.

POZYSKIWANIE ZIARNA

Kolejnym etapem jest obróbka, polegająca na oddzieleniu ziaren kawy od miąższu i łupin. Wyróżniamy dwie metody pozyskiwania ziaren:

• mokra – uznawana za bardziej szlachetną. Pozyskiwanie ziaren tą metodą rozpoczyna się natychmiast po zakończeniu zbiorów. Owoce umieszczane są w zbiornikach z wodą, gdzie dojrzałe owoce opadają na dno, a niedojrzałe unoszą się na powierzchni i są wyławiane. Następnie ziarna mechanicznie wydobywa się z miąższu i pozostawia w basenach fermentacyjnych. Podczas procesu fermentacji wierzchnia osłonka oddziela się od ziaren. Potem ziarna zostają opłukane i pozbawione resztek łupin. Kolejnym etapem jest suszenie ich na słońcu lub w specjalnych piecach. Usunięcie ostatniej „srebrnej skórki” zakańcza proces pozyskiwania ziaren. W wyniku tej metody uzyskujemy kawę płukaną lub mytą.
• sucha – prostsza i tańsza. Owoce pozostają na krzewach dłużej, tak aby zaczęły schnąć. Owoce są zebrane i dalej suszone na słońcu przez około 2 tygodnie, aż skruszeją i zbrunatnieją. Po tym czasie maszynowo usuwa się zewnętrzne łupiny i wydobywa ziarno. Dzięki tej metodzie uzyskujemy kawę naturalną.

W przypadku obu metod uzyskujemy kawę zieloną, która poddawana jest selekcji i wysyłana do docelowych odbiorców.