Historia kawy

RYS HISTORYCZNY

Praojczyzną kawy była leżąca we wschodnioafrykańskiej Etiopii prowincja KAFFA. W tym regionie kawowce rosły dziko, jak ma to miejsce do dnia dzisiejszego w regionach Afryki Środkowej. Odkrycie orzeźwiających i pobudzających właściwości ziaren kawy owiane jest jednak legendą. Jedna z nich opowiada o pasterzach, którzy pasąc swoje owce na etiopskich wyżynach, zauważyli podenerwowanie stada po zjedzeniu liści i owoców pewnego krzewu. Zebrali owoce i zanieśli mnichom do pobliskiego klasztoru. Oni też mieli być tymi, którzy jako pierwsi wysuszyli ziarna, zmielili je i przyrządzili z nich czarny napój. Druga z legend o kawie dopatruje się daru Boga. Opowiada o tym, że archanioł Gabriel za pomocą ziaren kawy pobudził zmorzonego snem Mohammeda, który po wypiciu napoju miał pokonać nieprzyjaciela i uszczęśliwić kobiety w haremie. Przez bardzo długi czas kawę spożywano pod postacią odległą od znanego nam czarnego napoju. Początkowo jedzono całe jagody, potem zaczęto wydobywać ziarna, mielić je oraz mieszać ze zwierzęcym tłuszczem, aby ułatwić ich spożycie. Upłynęło jeszcze sporo lat zanim zaczęto sporządzać z nich napar, który znany jest w obecnych czasach. Nazwa kawa nie pochodzi, jak można by wnioskować od nazwy regionu, lecz od arabskiego słowa „quahwah”, które oznacza wino, kawę lub inny napój pochodzenia roślinnego.

EKSPANSJA KAWY

Przypuszczalnie w XIII lub XIV wieku krzewy kawowca zostały przywiezione do Jemenu przez kupców arabskich, gdzie opracowano metodę palenia ziaren i wytwarzania z nich napoju. Dzięki temu kawa bardzo szybko rozpowszechniła się na całym bliskim wschodzie. Popularyzację jej picia ułatwił również zakaz spożywania napojów alkoholowych narzucony przez Koran. Kawę pito w domach oraz miejscach zwanych QAHVEH KHANEH, przodkach naszych obecnych kawiarni, których liczba wzrastała w bardzo szybkim tempie towarzysząc rosnącej popularności spożywania kawowego napoju. Uprawa kawy pozostawała przez bardzo długi czas wyłącznie w rękach Arabów, a zapotrzebowanie pokrywały ziarna pochodzące z Jemenu. Arabski monopol na tym rynku został przełamany wraz z rozpoczęciem się epoki kolonizacyjnej. Wtedy też wszystkie mocarstwa kolonijne zdobyły sadzonki krzewów lub kiełkujące ziarna. Do rozpowszechnienia uprawy kawy przyczyniła się głównie Holandia, która poprzez kampanię wschodnioindyjską systematycznie zakładała nowe uprawy kawy na Cejlonie, Jawie, Sumatrze, Bali i Celebes.

KAWA W EUROPIE

Do Europy kawa trafiła w XVI wieku. Pierwszą kawiarnię otworzono w 1554 roku w Konstantynopolu. Jednak rozpowszechnianie się kawy na terenie Europy rozpoczęło się w połowie XVII wieku. Wtedy też zaczęto otwierać kawiarnie, licznie odwiedzane przez dyplomatów, polityków, artystów, literatów i filozofów. Pierwsza była Wenecja. W ślad za nią poszły takie miasta jak Oxford (1650r.), Londyn (1652r.), Marsylia (1659r.), Amsterdam (1663r.), Paryż (1672r.), Brema (1673r.), Hamburg (1679r.), Wiedeń (1683r.), Berlin (1721r.) i wiele innych.

KAWA W POLSCE

Do Polski kawa dotarła pod koniec wieku XVII. Jej miłośnikami byli między innymi Jan III Sobieski i Bohdan Chmielnicki. Miastem, które ogarnęła moda na spożywanie kawy był Gdańsk. Tutaj też Antoni Momber otworzył pierwszą kawiarnię w Polsce. Kawa w szybkim tempie rozpowszechniła się na resztę kraju oraz znalazła się w medycznych podręcznikach jako lekarstwo na choroby przewodu pokarmowego. Najchętniej spożywano kawę turecką DE MOCCA, sięgano również po ziarna z Lewantu, Martyniki i Indii holenderskich. Początkowo pito ją na sposób wschodni, czyli bez dodatków. Stopniowo jednak zaczęto do niej dodawać mleko, śmietanę i cukier, aby wzbogacić smak pobudzającego napoju.