Gatunki herbaty

KRZEWY

Herbata jest rośliną z rodziny kameliowatych. Jest to krzew o wiecznie zielonych listkach i małych białych pączkach. Botanika rozróżnia dwa rodzaje krzewu herbacianego:

CAMELLIA SINESIS – kamelia chińska, powszechnie uprawiana.
CAMELLIA ASSAMICA – herbata indyjska, wysokie drzewa o wyraźnie większych liściach. Uprawiana na szeroką skalę w Indiach, Japonii, Indochinach, Birmie, Cejlonie oraz Jawie.

HERBATY ZIELONE

Zielona herbata powstaje w wyniku suszenia liści nie poddanych fermentacji. Dzięki temu zachowuje więcej cennych składników, w tym wiele witamin i mikro- oraz makroelementów. Spośród wielu gatunków zielonej herbaty najbardziej znane to:

• GUN POWDER – proch strzelniczy, liście zwinięte w ciasne małe kuleczki, rozwijają się podczas parzenia, ma niską zawartość teiny.
• CHUN MEE – drogocenne brwi, kształt liści przypomina brwi, dzięki większej zawartości teiny charakteryzuje się intensywniejszym i mocniejszym smakiem.

• SENCHA – herbata o intensywnym smaku, posiada silne właściwości antynowotworowe oraz zapobiega wzrostowi poziomu cukru w organizmie, nadaje się do wielokrotnego parzenia.
• MATCHA – wykwintny gatunek o zmielonych listkach, napar charakteryzuje się intensywnym zielonym kolorem, zawiera wiele witamin, idealna herbata jako dodatek do napoi i deserów.
• GYOKURO – uważana za najlepszą zieloną herbatę, przygotowuje się ją z pierwszych młodych listków, ma korzystny wpływ na układ nerwowy i stymulację pracy mózgu, ma mocny, bogaty i zarazem mniej gorzki smak. Najczęściej podawana z małymi słodkimi ciasteczkami.
• BANCHA – produkowana z liści z późnego zbioru, bogata w wapń i żelazo. Posiada niską zawartość teiny.
• LUNG CHING – studnia smoka, nazwa pochodzi od ruchów liści podczas parzenia. Ma łagodny smak, zawiera dużo witaminy C i aminokwasów oraz katechiny, dzięki którym ma właściwości antynowotworowe.

Zielona herbata poza interesującym smakiem i aromatem zawiera bardzo dużo składników istotnych dla naszego organizmu. Poza garbnikami, które nadają cierpkość i teiną, która wolno przenika do krwioobiegu, herbata posiada bardzo wiele minerałów takich jak fluor, żelazo, wapń, cynk, sód, potas, oraz witaminy A, B1, B2, C, E, K. Ma wiele właściwości pomocniczych dla naszego organizmu: antyzawałowych, antynowotworowych, obniża poziom cholesterolu, stymuluje krążenie krwi, uodparnia i wzmacnia organizm, reguluje procesy trawienne. Dzięki zawartym składnikom wpływa spowalniająco na procesy starzenia. Posiada właściwości pobudzające i odprężające, ułatwia koncentrację i rozjaśnia umysł.

HERBATY CZARNE

Jest to najpopularniejszy i najczęściej spożywany napój. Czarna herbata otrzymywana jest w wyniku 4 procesów: więdnięcia, zwijania, fermentacji i suszenia. Podczas procesu fermentacji część zawartych w liściach garbników przemienia się w związki aromatyczne, a liście nabierają ciemnobrunatnego zabarwienia. Przyjmują one również intensywny aromat i traci cierpkość. Istnieje bardzo wiele czynników określających jakość herbaty. Jednym z nich i zarazem najbardziej znanym jest wielkość liści zawartych w herbacie. Najcenniejsze są gatunki wyprodukowane z pąka i dwóch najmłodszych i najdelikatniejszych listków – PEKOE. Za najlepsze wśród miłośników uchodzą FLOWERY ORANGE PEKOE i w dalszej kolejności ORANGE PEKOE. Kolejną kategorią herbat są wyprodukowane z fragmentów liści, czyli łamane – BROKEN bądź z pyłu pochodzącego z przesiewania herbaty, w celu uzyskania liści o podobnych wymiarach. Najlepsze z herbat wytwarzanych z łamanych liści określa się jako BROKEN ORANGE PEKOE, BROKEN PEKOE. Najdrobniejsze, określane jako FANNINGS i DUST, służą najczęściej do produkcji herbat ekspresowych. Gorsze gatunki herbat określane SUCHONG zawierają liście duże i stare, zbierane z dolnych części krzewu. Najbardziej popularne gatunki czarnej herbaty to:
ASSAM – herbaty te występują w różnych odmianach, od barwy pomarańczowej do ciemnoczerwonej. Dzięki dużej zawartości garbników mają mocny, cierpki smak i silny aromat. Liście mają podłużny kształt. Charakteryzują się słodowo-torfowym posmakiem.
YUNNAN – najcenniejsza chińska czarna herbata. Liście są barwy głębokiej czerwieni, a pączki złotawe. Napar ma łagodny, słodkawy smak.
DERJEELING – herbata o muszkatołowym, subtelnym smaku. Często nazywana „szampanem” wśród czarnych herbat.
CEJLON – występuje pod różnymi postaciami: czarnych liści oraz małych ciemnobrunatnych lub czarnych rozdrobnionych listków. Charakteryzuje się dużą mocą i silnym aromatem. Napar ma intensywną barwę – od pomarańczowej do ciemnomiedzianej. Zawiera dużo garbników.
KEEMUN – herbata ma krótkie i brązowe listki. Napar z jej liści ma intensywną, jasnoczerwoną barwę i łagodny posmak czekolady. Zawiera małe ilości garbników.
HERBATY AFRYKAŃSKIE – główne uprawy tego gatunki to tereny Kenii, są to herbaty typu broken.
HERBATY DYMNE – jest to gatunek herbat o dużych liściach zwiniętych podłużnie. W procesie produkcji liście więdną w dymie, następnie są podgrzewane i zwijane, po czym suszy się je w dymie sosnowych ognisk. Liście dają napar o dymnym aromacie i czerwonej barwie.

HERBATY CZERWONE

Są to herbaty półfermentowane. Ojczyzną tych herbat są Chiny i Tajwan. Czerwone herbaty posiadają aromat wilgotnej ziemi i cierpki smak oraz silne właściwości zdrowotne. Obniżają poziom złego cholesterolu, oczyszczają organizm poprzez przyspieszenie usuwania toksyn. Ze względu na dużą zawartość flawonoidów wspomagają naczynia krwionośne. Czerwona herbata ma również właściwości moczopędne i poprawiające krążenie. Pomaga obniżać ciśnienie i działa uspokajająco. Wśród herbat wyróżniamy najbardziej popularne:

• PU-ERH – herbata poddana dodatkowemu procesowi fermentowania i leżakowania. Podczas długiego procesu leżakowania powstają w liściach liczne związki, które wspomagają ściany naczyń krwionośnych i spowalniają zmiany miażdżycowe. Herbata posiada również liczne związki pobudzające metabolizm tłuszczowy, reguluję pracę układu pokarmowego i wspomaga pracę wątroby. Ponadto przyspiesza trawienie alkoholu i powrót jasności umysłu po intensywnej nocy. Zawiera duże ilości aminokwasów i biopierwiastków.
• OOLONG, WULONG, ULUNG- czarny smok, uważana za jedną z najlepszych herbat w Chinach. Poddawana jest krótkiemu procesowi fermentacji (około 20%), dzięki czemu liście nie są połamane ani pozwijane, mają czerwone zabarwienie na brzegach. Najlepsza herbata uzyskiwana jest z długo dojrzewających liści. Napar koloru czerwonego ma drzewny aromat i łagodny posmak brzoskwini. Ciekawostka: mówi się, że podczas zaparzania w imbryku liście przyjmują postać smoka, stąd nazywa się je Smoczymi Herbatami.
• POUCHONG – herbata o najkrótszym czasie fermentacji, wykorzystywana przy produkcji herbat aromatyzowanych.

HERBATY BIAŁE

Zwana też „eliksirem młodości” otrzymywana jest z pączków i listków ręcznie zbieranych wczesną wiosną, kiedy pokryte są jeszcze srebrno- białym meszkiem. Dzięki temu herbata posiada srebrzystobiałe zabarwienie. Herbata nie jest fermentowana tylko poddawana więdnięciu i suszeniu. Dzięki temu napar ma jasną, słomkową barwę i łagodny smak. Biała herbata produkowana jest w Chinach na niewielką skalę, jest zatem wysoko ceniona przez smakoszy. Spośród wszystkich herbat zawiera najwięcej polifenoli. Ma właściwości antyoksydacyjne, obniża poziom złego cholesterolu. Teina wspomaga koncentrację, pobudza i orzeźwia. Oprócz zapobieganiu zmarszczkom nawilża i rozświetla cerę.

• PAI MU TAN – biała piwonia, zwinięte liście pokryte srebrnym meszkiem. Napar ma gorzkawy smak i winogronowy aromat.
• YIN ZHEN – srebrna igła, najbardziej ceniona na świecie, składa się wyłącznie z pączków, dlatego też jest bardzo droga. Napar jest prawie bezbarwny i ma świeży, słodkawo- kwaśny smak.

PRODUKTY HERBATOPODOBNE

ROOIBOS – czerwonokrzew. Jest to krzew o ciemnoczerwonych gałęziach, liściach przypominających igiełki i żółtych kwiatach. Liście i zielone gałązki rozdrabniane są na 2mm kawałeczki i poddawane fermentacji, w wyniku której zmieniają barwę na czerwonobrązową i zyskują owocowy aromat. Rooibos ma charakterystyczny miodowy, łagodny smak. Ze względu na brak zawartości garbników nie ma posmaku goryczy i cierpkości. Nie zawiera również teiny. Zawiera przeciwutleniacze, co korzystnie wpływa na układ odpornościowy. Rooibos obniża ciśnienie krwi, spowalnia procesy starzenia, obniża poziom cukru we krwi. Działa uspokajająco. Zawiera wiele witamin i minerałów. Dostarcza do organizmu witaminę C, wapń, mangan, fluor, żelazo, potas, cynk i magnez. Naparu można używać na podrażnione miejsca skóry, kompresy na zmęczone, podkrążone oczy, pomaga w leczeniu trądziku młodzieńczego.

YERBA MATE – Ilex paraguarensis. Herbata jezuicka, misyjna. Napar przygotowuje się z wysuszonych liści ostrokrzewu paragwajskiego. Cieszy się on bardzo duża popularnością w krajach Ameryki Południowej np. w Argentynie, Brazylii, Paragwaju. Pierwsze zbiory ostrokrzewu odbywają się po 4 latach od momentu posadzenia krzewu. Liście są zbierane, ogrzewane a następnie suszone w niskiej temperaturze. Yerba mate występuje w dwóch odmianach: brązowej i zielonej. W przypadku odmiany brązowej liście ostrokrzewu suszone są w dymie ogniskowym, dzięki czemu mają cierpki smak i wyraźny aromat. Do sporządzenia napoju mate używa się specjalnych naczyń. Są nimi MATE – naczynie wykonywane z odmiany dyni tykwy (tzw. CALEBASSA) lub drewna oraz BOMBILLA – rurka wykonana z drewna bambusowego lub metalu, przez którą pije się napar. Sposób przyrządzania do dziś zgodny jest z tradycją. Najpierw napełnia się naczynie liśćmi. Następnie zalewa się je wodą o temperaturze około 80°C. Liście możemy zalewać kilkakrotnie, do momentu, gdy poczujemy słabą siłę naparu. W przypadku matem, każde kolejne parzenie daje mocniejszy i bardziej aromatyczny napój. Yerba mate znane jest ze swoich leczniczych właściwości. Działa orzeźwiająco i wzmacniająco. Podnosi sprawność intelektualną, poprawia koncentrację, działa pobudzająco i stymulująco na układ nerwowy, dzięki zawartości MATEINY (zbliżone właściwości do kofeiny i teiny). Napar zmniejsza uczucie głodu, reguluje pracę układu pokarmowego, działa relaksująco na układ mięśniowy i nerwowy. Pomaga w eliminacji złego cholesterolu i usuwaniu toksyn. Zawiera oprócz witaminy A, B1, B2, C, E, dzięki którym wzmacnia układ nerwowy i trawienny oraz wspomaga prawidłowe funkcjonowanie całego organizmu, wiele minerałów: żelazo, sód, potas, wapno, magnez, krzem, chlorofil, dzięki którym wzmacnia naszą odporność.

LA PACHO – odświeżający, aromatyczny napar, otrzymywany z kory długowiecznego drzewa TABEBUIA AVELLANEDE, rosnącego w tropikalnych lasach Ameryki Południowej. La Pacho zawiera wiele składników mineralnych i substancji bioaktywnych, a także substancję pomocniczą w leczeniu nowotworów. Działa wirusobójczo, bakteriobójczo, grzybobójczo. Stosowany jest jako naturalny lek na alergię, przeziębienia, problemy trawienne, obniża poziom cukru we krwi. Ma działanie krwiotwórcze, dzięki dużej zawartości żelaza oraz uodparniające organizm.